Premda ne predstavlja životno ugrožavajuće stanje, ovaj poremećaj značajno narušava kvalitetu života. Procjenjuje se da je razlog za oko 50 % posjeta gastroenterološkoj ambulanti. Prevalencija iznosi oko 10-20 posto, a prema podacima za Republiku Hrvatsku i do 29 posto. Točan uzrok nastanka SIC-a još uvijek nije poznat. Teorije uključuju disfunkciju osovine mozak – crijevo, poremećaj crijevnog motiliteta, visceralnu preosjetljivost, intoleranciju određene hrane, pri čemu se smatra da značajnu ulogu imaju psihološki poremećaji (anksioznost, depresija, somatizacija afekta, strah od karcinoma i sl.) i stres.
STRES MOŽE BITI OKIDAČ
U današnje vrijeme prevalencija sindroma iritabilnog crijeva ima tendenciju rasta što se može pripisati modernom načinu života koji podrazumijeva ubrzani tempo, prevelike ambicije, kontinuiranu psihičku napetost i stres, manjak fizičke aktivnosti te konzumaciju brze i konzervirane hrane.
SIMPTOMI KOJI UPOZORAVAJU NA PROBLEM
Ukoliko postoje stalne promjene ritma crijevnog pražnjenja ili drugi simptomi sindroma iritabilnog crijeva potrebno je posjetiti liječnika. Simptomi sindroma iritabilnog crijeva mogu biti slični simptomima brojnih organskih bolesti probavnog sustava. Stoga je potrebno pacijenta detaljno ispitati o tegobama, načinu života, prehrambenim navikama, korištenju medikamenata i potencijalnim trigerirajućim stresnim čimbenicima.
KAKO DO DIJAGNOZE?
Dijagnoza se postavlja temeljem karakterističnih simptoma i znakova, u odsutnosti alarmantnih simptoma (dob iznad 50 godina, krvarenje, anemija, gubitak na tjelesnoj masi, noćni proljevi, povišeni parametri upale, pozitivna obiteljska anamneza na bolesti probavnog sustava). U kliničkoj praksi koriste se Rimski (4) kriteriji prema kojima je bolest definirana kao ponavljajuće bol u trbuhu koja se javlja u prosjeku najmanje jednom tjedno u posljednja tri mjeseca, udružena s dva ili više sljedećih simptoma: povezanost s defekacijom, udruženost s promjenama učestalosti stolice i udruženost s promjenom oblika (izgleda) stolice. Simptomi moraju biti prisutni tri mjeseca s početkom pojave najmanje 6 mjeseci prije dijagnoze.
Ne postoje specifični laboratorijski testovi ili slikovne metode za potvrdu sindroma iritabilnog crijeva te se u pravilu dijagnoza postavlja isključivanjem organskog supstrata. U cilju navedenog koriste se laboratorijski testovi (kompletna krvna slika, biokemijska analiza, ferogram, hormoni štitne žlijezde, miikrobiološka analiza stolice, testiranje stolice na okultno krvarenje, fekalni kalprotektin, probir na celijakiju), ultrazvučni pregled abdomena i endoskopski pregled probavnog sustava. Za sindrom iritabilnog crijeva karakteristična je bol u trbuhu, najčešće grčevita, šetajućeg karaktera i promjenjivog intenziteta, povezana s promjenom ritma crijevnog pražnjenja (proljev, zatvor ili izmjena proljeva i zatvora). Proljevi su karakterizirani učestalim sluzavim stolicama malih volumena koje se najčešće javljaju nakon obroka i praćene su osjećajem nedovoljnog pražnjenja. U konstipiranih bolesnika stolica je tvrda, uskog kalibra i u obliku kuglica te također popraćena osjećajem nepotpunog pražnjenja. Ostali, ne manje značajni simptomi na koje se bolesnici tuže su nadutost, učestali vjetrovi, podrigivanje, žgaravica, mučnina, osjećaj rane sitosti nakon jela, kronični umor, smanjenje libida, dismenoreja, dispareunija, učestalo mokrenje, bol u leđima, glavobolja, anksioznost.
